Lekarski Egzamin Końcowy. Baza pytań. Choroby wewnętrzne.
Wyobraź sobie, że produkcja erytrocytów to przemysł.
Do produkcji czerwonych krwinek potrzebujemy fabryki, czyli szpiku kostnego. Jest też potrzebny magazyn, którego funkcję będzie pełniła ferrytyna. Żeby przetransportować żelazo z magazynu do fabryki jest potrzebna jeszcze logistyka. Możemy przetransportować je w formie wolnej, po prostu jako jony żelaza. Albo użyć jakiegoś skuteczniejszego środka transportu. Role ciężarówek będzie pełniła transferyna.
Mamy więc fabrykę – szpik kostny, magazyn – ferrytynę i transport – wolne żelazo i transferynę.
Wszystko gra i buczy, ale do czasu. W pewnym momencie prezes przedsiębiorstwa produkującego czerwone krwinki orientuje się, że coś nie gra. Produkty – krwinki wychodzą jakieś takie małe i blade. Zaczyna więc dochodzenie. Miał już kiedyś taki przypadek w karierze. Doświadczenie podpowiada mu, że zabrakło surowca czyli żelaza. Niedobór żelaza to najczęstsza przyczyna niedokrwistości. Patrzy na drogi, a tam faktycznie, mało wolnego żelaza. W niedokrwistość z niedoboru żelaza poziom żelaza surowicy jest obniżony. Żadna nowina, tego właśnie się spodziewał. Jeszcze tylko zerka do magazynu, a tam, niespodzianka. Półki są pełniusieńkie. Ferrytyna jest wysoka. Co jest, do cholery!? W niedokrwistość z niedoboru żelaza poziom ferrytyny jest obniżony. To wszystko nie pasuje. Dlaczego żelazo nie jest transportowane do szpiku, mimo dużych zapasów? Prezes pędzi swojego logistyka i każe liczyć ciężarówki, czyli ilość transferyny. Odpowiednikiem poziomu tranferyny jest TIBC czyli całkowita zdolność wiążania żelaza. Mało! Ostatnim razem przy niedoborze surowca prezes kazał zwiększyć flotę ciężarówek, jeździło ich więcej, jeździły częściej, żeby tę odrobinę żelaza jak najszybciej zawieźć do fabryki. W niedokrwistość z niedoboru żelaza TIBC jest podwyższone.
„Dlaczego nie wozicie żelaza do fabryki!?” wrzeszczy prezes do logistyka
„Szefie, fabryka nie chce żelaza, powiedzieli, że nie potrzebują aż tyle” odpowiada ze stoickim spokojem główny logistyk
„Jak to nie potrzebują, jak takie beznadziejne krwinki robią!?”
„Może jakimś innym zamówieniem są zajęci?”
I wtedy prezes doznaje olśnienia. Od jakiegoś czasu, stopniowo, powoli obserwował wzrost zamówień na białe krwinki. Jego inna fabryka, wątroba, od dłuższego czasu produkowała więcej białek ostrej fazy sugerujących jakiś większy kryzys. To nie niedobór żelaza jest problemem, tylko choroba przewlekła.
Nie popełnij tego samego błędu co prezes. Niedokrwistość hipochromiczna z niskim poziomem żelaza we krwi nie musi oznaczać niedoboru żelaza. Niedokrwistość chorób przewlekłych jest drugą pod względem częstotliwości. Charakteryzuje się niskim poziomem żelaza w surowicy, ALE wysokim poziomem ferrytyny (czyli zapasów żelaza) i niskim TIBC (czyli chęcią do transportu żelaza). Tutaj możesz przeczytać cały rozdział na temat tej niedokrwistości:
https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.15.1.3.
A tutaj króciutka tabelka z podsumowaniem:
| Niedokrwistość z niedoboru żelaza | Niedokrwistość chorób przewlekłych | |
| Poziom żelaza w surowicy | niski | niski |
| Ferrytyna | niska | wysoka |
| TIBC | wysoka | niska |
A co z naszym pytaniem z LEKu?
Pytanie nr 9
Obniżone stężenie żelaza w surowicy stwierdza się:
A. w niedokrwistości megaloblastycznej.
B. w niedokrwistości syderoblastycznej.
C. w niedokrwistości chorób przewlekłych.
D. u zdrowych osób w wieku 16-20 lat.
E. u zdrowych osób powyżej 65. roku życia.
Nawet jeśli nie masz pojęcia co to jest niedokrwistość syderoblastyczna, na pewno znasz już odpowiedź.
Pytanie nr 9
Obniżone stężenie żelaza w surowicy stwierdza się:
A. w niedokrwistości megaloblastycznej.
B. w niedokrwistości syderoblastycznej.
C. w niedokrwistości chorób przewlekłych.
D. u zdrowych osób w wieku 16-20 lat.
E. u zdrowych osób powyżej 65. roku życia.