Co zrobić, żeby nie zemdleć?

Napnij mięśnie¹. Wyciśnie to krew z żył, zwiększy jej powrót do serca i ukrwienie mózgu. Tej metody używają piloci myśliwców, żeby nie zemdleć podczas ekstremalnego przyspieszania. Jest jeszcze kilka metod dodatkowych, które mogą to napięcie wzmocnić i wspomóc.

Pierwsza to kucanie¹, które oprócz zwiększenia napięcia mięśni ma tę dodatkową zaletę, że jeśli jednak się przewrócisz, upadek z niższej wysokości będzie mniej groźny. Z kucaniem są jednak związane dwa problemy

To bardzo obszerny gest. Zajmuje przestrzeń, często zmusza do przerwania aktualnie wykonywanej czynności i zwraca uwagę. To ostatnie może być szczególnie ważne dla nastolatków, którzy jako grupa wiekowa jest szczególnie często narażona na omdlenia. Domyślam się, że zwracanie uwagi własną niedyspozycją to ostatnie na co nastolatek ma ochotę.

Drugi problemem jest to, co się dzieje po powstaniu z kucek. Krew z powrotem odpływa do kończyn dolnych i problem może wrócić².

Żeby rozwiązać oba te problemy warto wiedzieć, co można zrobić zamiast kiedy się już wstanie, albo w ogóle czym zastąpić kucanie.

Skrzyżowanie rąk i nóg ma aż trzy pozytywne skutki¹.

Pierwszy to oczywiście silniejsze napięcie mięśni. Drugie, to fizyczne ściśnięcie żył, zwiększający powrót krwi do serca. Trzeci efekt to utrudnione utrzymanie równowagi, co angażuje mięśnie posturalne, które o tę równowagę muszą zawalczyć.

Gorsza równowaga to oczywiście broń obosieczna, bo łatwiej się wtedy przewrócić. Żeby temu zapobiec można zastosować kolejną metodę, czyli oparcie się o ścianę³. Również angażuje mięśnie, a daje dodatkową stabilizację.

Jeśli ściany w pobliżu nie ma, albo nie chcesz z niej korzystać zostaje zostaje ostatnia metoda, czyli delikatne bujanie się (tzw. postural sway), które również skłania mięśnie do pracy⁴.

Podsumowując, jeśli czujesz, że zemdlejesz, napnij mięśnie. Kucnij, jeśli możesz. Jeśli nie, skrzyżuj ręce oraz nogi i oprzyj się o ścianę albo delikatnie bujaj się na stojąco. Dokładnie to samo możesz zrobić, kiedy wstajesz z kucek, żeby objawy nie wróciły.

1. Dockx K, Avau B, De Buck E, Vranckx P, Vandekerckhove P. Physical manoeuvers as a preventive intervention to manage vasovagal syncope: A systematic review. PLoS One. 2019 Feb 28;14(2):e0212012. doi: 10.1371/journal.pone.0212012. PMID: 30818337; PMCID: PMC6395036.
2. Krediet CT, Go-Schön IK, van Lieshout JJ, Wieling W. Optimizing squatting as a physical maneuver to prevent vasovagal syncope. Clin Auton Res. 2008 Aug;18(4):179-86. doi: 10.1007/s10286-008-0481-0. Epub 2008 Aug 5. PMID: 18682892.
3. Ahmadi A, Sabri MR, Navabi ZS, Dehghan B, Taheri M, Mahdavi C. The Impact of Self-Care Recommendations with and without Tilt-Training on Quality of Life in Children and Adolescents with Vasovagal Syncope: A Randomized Clinical Trial. Iran J Nurs Midwifery Res. 2024 Jul 2;29(3):358-367. doi: 10.4103/ijnmr.ijnmr_137_23. PMID: 39100396; PMCID: PMC11296608.
4. Williams EL, Hockin BCD, Heeney ND, Elabd K, Chong H, Blaber AP, Robinovitch SN, Parsons IT, Claydon VE. Exaggerated postural sway improves orthostatic cardiovascular and cerebrovascular control. Front Cardiovasc Med. 2023 Feb 16;10:1040036. doi: 10.3389/fcvm.2023.1040036. PMID: 36873416; PMCID: PMC9978805.