Wszyscy znamy klasyczne objawy zapalenia płuc: duszność, kaszel, gorączka. U osób starszych przebieg zapalenia płuc może być nietypowy, tzn. bez objawów klasycznych, za to z objawami, których byś się nie spodziewał.
U osób starszych reakcja immunologiczna może być osłabiona i gorączka może nie wystąpić. Brak kaszlu może być spowodowany osłabionymi odruchami z dróg oddechowych i zmniejszoną siłą mięśniową. Pacjenci z demencją niekoniecznie zgłoszą uczucie duszności.
Nie lepiej sprawa ma się z badaniem przedmiotowym. Trzeszczenia są wysoce nieswoiste i mogą wynikać z niewydolności krążenia, przewlekłego leżenia lub po prostu z wieku. Na czym zatem się opierać?
Duszność jest objawem podmiotowym braku adekwatnego dowozu tlenu do tkanek. Ale może mamy jakieś bardziej obiektywne objawy niedotlenienia?
Bardzo często jedynym objawem zapalenia płuc u osób starszych jest pogorszenie funkcji poznawczych np. dezorientacja czy delirium. Okazuje się, że nagłe wystąpienie nietrzymania moczu może nie być wynikiem zapalenia układu moczowego a wynikać z zapalenia płuc. Oprócz mózgu mogą też oberwać inne narządy. Objawem może być zaostrzenie choroby przewlekłej takiej jak niewydolność krążenia czy nagle rozregulowana cukrzyca.
Jednym słowem, jeżeli tylko stan osoby starszej uległ jakiemukolwiek niewyjaśnionemu pogorszeniu weź pod uwagę zapalenia płuc.
A co z badaniem przedmiotowym? Mam wrażenie, że dosyć niedocenianym badaniem jest pomiar częstości oddechów. Porada praktyczna. Kiedy mierzysz tętno, połowę czasu przeznacz na faktyczny pomiar tętna a przez pozostały czas mierz oddechy. Dzięki temu nie zapomnisz o tym ważnym parametrze i nie zaburzysz pomiaru. Trudno jest oddychać normalnie, jeśli ktoś powie Ci, że właśnie będzie sprawdzał częstość Twoich oddechów. I jeszcze jedna sprawa. Jeśli tylko masz możliwość, dorzuć do swojego badania pomiar saturacji. Słowa te piszę, w roku 2021, w samym środku epidemii COVID-19, gdzie nieuświadomiona hipoksemia wydaje się zdarzać nad wyraz często.
Podsumowując, mierz częstość oddechów i saturację.
Pytanie o objawy nietypowe zapalenia płuc byłoby z jednej strony złośliwe, z drugiej strony jakże ważne i kliniczne. Niestety, pytanie na LEKu dotyczy czynników ryzyka zapalenia płuc. No nijak nie umiem sobie wyobrazić, jak wykorzystać tę wiedzę w praktyce.
Pytanie nr 15
Do czynników ryzyka sprzyjających zachorowaniu na pozaszpitalne zapalenie płuc
należą:
1) zła higiena jamy ustnej i próchnica zębów;
2) przewlekła choroba zwyrodnieniowa stawów kręgosłupa;
3) podeszły wiek;
4) praca w klimatyzowanym pomieszczeniu;
5) leczenie glikokortykosteroidami.
Prawidłowa odpowiedź to:
A. 1,2,4.
B. 1,3,5.
C. 2,4,5.
D. 1,3,4.
E. 3,4,5.
Zła higiena jamy ustnej, a i owszem, usposabia do zapalenia płuc. Większość zapaleń płuc powstaje, kiedy bakterie siedzące w paszczy będą miały okazję dostać się do dolnych dróg oddechowych. Zaznaczamy.
Jest wiele chorób przewlekłych zwiększających ryzyko zapalenie płuc, takich jak niewydolność krążenia, POChP czy cukrzyca. Zwyrodnienie stawów kręgosłupa do tych chorób nie należy, nie zaznaczamy
Na starość trudno pozostać zdrowym, nie inaczej jest z unikaniem infekcji. Zaznaczamy odpowiedź o podeszłym wieku.
Istnieją substancje, które zwiększają ryzyko. Praca w narażeniu na pyły metali i palenie tytoniu są takimi czynnikami ryzyka. Klimatyzacja nie. Nie zaznaczamy.
Każda immunosupresja sprzyja zakażeniom i tak samo jest z glikokortykosteroidami. Zaznaczamy.
Z tego wynika, że właściwa odpowiedź wygląda następująco:
Pytanie nr 15
Do czynników ryzyka sprzyjających zachorowaniu na pozaszpitalne zapalenie płuc
należą:
1) zła higiena jamy ustnej i próchnica zębów;
2) przewlekła choroba zwyrodnieniowa stawów kręgosłupa;
3) podeszły wiek;
4) praca w klimatyzowanym pomieszczeniu;
5) leczenie glikokortykosteroidami.
Prawidłowa odpowiedź to:
A. 1,2,4.
B. 1,3,5.
C. 2,4,5.
D. 1,3,4.
E. 3,4,5.