Muszę przyznać, że miałem zupełnie inny pomysł na ten tekst. Miało być o tym, dlaczego ból zawałowy promieniuje do ręki i co z tego klinicznie wynika. Ale analizując mechanizm tego promieniowania, przestałem rozumieć, dlaczego miałaby być to tylko jedna ręka. Przeprowadzę Cię przez mój proces myślowy.
Serce unerwione jest zarówno przez układ współczulny, jak i przywspółczulny. Przywspółczulne czyli spowalniające unerwienie pochodzi z nerwu błędnego, a współczulne czyli przyspieszające, z nerwów rdzeniowych (tak jak i unerwienie współczulne całej reszty organizmu). W przypadku serca będą to nerwy rdzeniowe od Th1 do Th4. Tak się składa, że nerw rdzeniowy Th1 unerwia też kawałek przedniej części ramienia i przedramienia. Prawdopodobnie to właśnie dlatego ból zawałowy promieniuje właśnie do tych obszarów. No dobra, ale co mi się tutaj nie klei?
Serce nie jest unerwione tylko przez nerwy biegnące po lewej stronie ciała. Zarówno oba nerwy błędne, jak i oba „komplety” nerwów rdzeniowych, lewe i prawe, tworzą splot sercowy, który potem unerwia serce. Dlaczego więc ból miałby promieniować tylko do jednej ręki?
Jakaż była moja radość kiedy w literaturze medycznej okryłem, że promieniowanie do prawej ręki nie tylko się zdarza, ale jest dużo bardziej swoistym, chociaż mniej czułym objawem niż promieniowanie do lewej ręki. O czułości i swoistości pisałem już przy okazji rozpoznawania udaru.
Muszę Ci się przyznać do jeszcze jednej rzeczy. Jako anestezjolog niezbyt często mam do czynienia z pacjentami z zawałem. A przynajmniej z takimi, którzy są przytomni i zgłaszają jakiekolwiek skargi. Jeżeli Ty masz kontakt z takimi pacjentami, kiedy jeszcze mogą mówić, to mam do Ciebie pytanie. Jak to jest z tym promieniowaniem bólu zawałowego do ręki? Do prawej, do lewej, obu? Jakie są Twoje obserwacje?
- Raat W, Nees L, Vaes B. Diagnostic accuracy of signs and symptoms in acute coronary syndrome and acute myocardial infarction. Scand J Prim Health Care. 2024 Sep 22:1-9. doi: 10.1080/02813432.2024.2406266. Epub ahead of print. PMID: 39308022.
- Abdullatef M, Omran M, Bitar A, Alsaid B. Prevalence of classic and non-classic pain sites of coronary artery disease: a cross-sectional study. BMC Cardiovasc Disord. 2024 Aug 24;24(1):445. doi: 10.1186/s12872-024-04127-z. PMID: 39179977; PMCID: PMC11344326.