Paracetamol – Krzysztof Wernicki

Lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy. Uważany za najbezpieczniejszy z leków przeciwbólowych i jednocześnie, paradoksalnie, będący powodem najbardziej śmiertelnych zatruć.¹

Czy paracetamol zaliczać do NLPZ? Żeby dyskusja nie była czysto akademicka, zastanówmy się, jakie ma to znaczenie kliniczne. Paracetamol nie zwiększa ryzyka wrzodów żołądka tak jak NLPZ, ale jest od nich mniej skuteczny w bólu silnie związanym ze stanem zapalnym np. chorobie zwyrodnieniowej stawów.² Ja bym więc paracetamolu do NLPZ nie zaliczał.

Dawkowanie

Paracetamol wchłania się dobrze i szybko z przewodu pokarmowego i nie znalazłem istotnych różnic w dawkowaniu doustnym w stosunku do dożylnego. W tym opisie skupię się na podaniu dożylnym jako istotniejszym dla profesjonalistów.

U dorosłych typowa dawka to 1 g czyli 1000 mg, czyli cały gotowy roztwór do infuzji w szklanej fiolce. U dzieci jest to trochę bardziej skomplikowane, ale nie bardzo.

Producenci wszystkich dostępnych w Polsce preparatów dożylnych, z niezrozumiałych dla mnie powodów, zalecają 15mg/kg m.c. powyżej 10 kg, ale już tylko 7,5 mg/kg m.c. poniżej tej wagi. Dwukrotna różnica!

Muszę przyznać, że podczas pracy z dziećmi niespecjalnie się tą mniejszą dawką przejmowaliśmy. U najmniejszych wcześniaków zdarzało nam się używać dawki 10mg/kg m.c., ale u pozostałych dzieci nie widzieliśmy powodu, żeby nie używać 15mg/kg m.c.

Ciąża i laktacja

Na palcach jednej ręki można policzyć leki, które są faktycznie przeciwskazane w laktacji. Paracetamol do tej grupy zdecydowanie nie należy i można go u karmiących bezpiecznie używać. W ciąży do tej pory też tak było, ale sytuacja się nieco skomplikowała.

Najnowsze badania sugerują, że używanie paracetamolu w ciąży może zwiększać u dziecka ryzyko zaburzeń układu moczowo-płciowego i rozwoju psychospołecznego, prawdopodobnie tym większe im większa sumaryczna dawka (nic dziwnego) i wcześniejszy tydzień.³

Zanim zabierzemy ciężarnym ostatni lek przeciwbólowy, wykażmy się rozsądkiem. Oczywiste jest, że żaden lek nie jest w 100% bezpieczny. Łykanie paracetamolu jak cukierków we wczesnej ciąży może być dla płodu szkodliwe, ale jedna fiolka paracetamolu dla ciężarnej ze złamaniem wydaje się być przeciwbólowym minimum.